پاک کردن رنگ چوب یکی از کارهایی است که ممکن است مجبور به انجام آن باشید. شاید این مَثَل را از معمارها شنیده باشید که تخریب سخت‌تر از ساختن است. پاک کردن رنگ چوب هم از این دست کارها است که برای علاقه‌مندان به رنگ کاری در خانه و یا حتی اساتید رنگ کار چوب دردسر و مشکل است.
حال سؤال اینجاست که از چه تکنیکی برای از بین بردن رنگ باید استفاده کرد؟ کدام روش مناسب‌تر است؟ در اجرای کدام روش محدودیت دارید؟ سرعت انجام کدام روش بیشتر است؟
روش‌های پاک کردن رنگ چوب
پاک کردن رنگ به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و انتخاب نوع روش پاک کردن رنگ بستگی به شرایط محیطی و سازه‌ای دارد. شما باید بدانید چه روشی برای سازه چوبی مورد نظرتان مناسب‌تر است. روشی که به سازه آسیب نرساند و برای شما قابل اجرا باشد.
در ادامه به توضیح در مورد روش‌های رایج رنگ‌برداری از روی چوب خواهیم پرداخت با ما در ادامه همراه باشید.
سوزاندن رنگ با آتش برای پاک کردن رنگ
یکی از روش‌های خشن و خاص برای پاک کردن رنگ استفاده از شعله‌های آتش و حرارت مستقیم برای پاک کردن لایه رنگ موجود بر روی چوب است. شما می‌توانید با استفاده از شعله پخش کن رنگ روی چوب را بسوزانید و با کمک کاردک یا لیسه، رنگ را بتراشید.
این روش برای موارد خاص کاربرد دارد و عدم توجه در استفاده درست از این روش موجب ناپایداری سازه در قسمت اتصالات، سوختن بیش از حد چوب و مشکلات دیگر خواهد شد. به همین منظور پیشنهاد ما برای استفاده از این روش برای مواردی مانند دیوار پوش‌های چوبی و انواع ورق چوبی (مانند لمبه) است.
سشوار صنعتی در رنگ برداری
همان‌طور که در بالا اشاره شد، شما می‌توانید با حرارت دهی به رنگ، ساختار و مقاومت آن را تغییر دهید. سشوار صنعتی هم راهکار دیگری است که کمی ایمن‌تر از روش سوزاندن چوب است. در این روش در اثر گرمای زیاد سشوار صنعتی رنگ استحکام و ساختار خود را از دست می‌دهد و با استفاده از کاردک می‌توانید رنگ نرم شده را پاک کنید.
پس از لایه برداری اولیه، با سنباده کاری می‌توانید رنگ‌ها و لکه‌های باقی مانده را پاک کنید و به چوب خام برسید. این روش خرابی‌های کمتری نسبت به سوزاندن چوب با شعله آتش دارد.
لطفاً در این سبک از سشوار خانگی استفاده نکنید. این دستگاه‌ها توان کافی برای ایجاد گرمای زیاد و کار کردن در طولانی مدت را ندارند.
سنباده کاری برای پاک کردن رنگ
همان‌طور که می‌دانید سنباده لایه بردار خوبی است. به حدی لایه برداری با سنباده دقیق و تمیز است که حتی شرکت‌های تولیدکننده ورق‌های چوبی با استفاده از دستگاه‌های صنعتی سنباده زن (درام سندر) ورق‌های چوبی پرس شده را لایه برداری و هم‌سطح می‌کنند.
حتی برخی شرکت‌های فعال در زمینه رنگ چوب از دستگاه‌های صنعتی براش برای پاک کردن رنگ بهره می گیرند.
شما می‌توانید با استفاده دستگاه‌های سنباده زن برقی مانند سنباده دیسکی (پلیشر)، سنباده گرد لرزان، سنباده لرزان و … و نصب ورق سنباده زبر (۶۰، ۸۰، ۱۰۰ و …) رنگ را از روی چوب پاک کنید. در این روش معمولاً با توجه به چسبیدن رنگ به ورق سنباده، مجبور خواهید بود چندین بار ورق سنباده را تمیز کنید و یا اینکه رنگ را با فرچه سیمی و گازوئیل از روی ورق پاک کنید.
استفاده از رنگ پاک کن
مایع رنگ پاک کن انواع مختلفی دارد. در کشورهای پیشرفته محلول‌های زیادی برای پاک کردن رنگ یافت می‌شود. رنگ پاک کن در نمونه‌های شیمیایی و حتی پایه آب هم یافت می‌شود. از آنجایی که سلامت و امنیت افراد در آن سوی مرزها اهمیت زیادی دارد اساتید به‌راحتی و با تجهیزات ایمنی استاندارد رنگ را پاک می‌کنند.
رنگ پاک کن‌های رایج در ایران از نوع شیمیایی و فوق‌العاده خطرناک هستند. حتی یک بار بوییدن این اسید به مخاط و ریه شما آسیب جدی وارد می‌کند؛ و معمولاً با نام اسید رنگ پاک کن هم شناخته می‌شوند. برای اجرای این محلول‌ها باید لباس مخصوص جنگ‌های شیمیایی بر تن کنید!
روش اجرای اسید رنگ پاک کن
رنگ پاک کن را با توجه به دستورالعمل نوشته شده روی قوطی، با قلم مو روی رنگ اجرا کنید. پس از چند دقیقه (۳ تا ۳۰ دقیقه، با توجه به فرمول شرکت سازنده) این محلول باعث شل شدن و چروک شدن رنگ زیرین می‌شود. در بیشتر موارد رنگ شبیه به تاول می‌شود. پس از اینکه مطمئن شدید مراحل واکنش شیمیایی به اتمام رسید، با استفاده از کاردک و یا لیسه رنگ را از روی سطح کار بردارید.
اگر با یک بار اجرای رنگ پاک کن به نتیجه نرسیدید، می‌توانید تا سه مرتبه هم این کار را انجام دهید و به چوب خام برسید. در پایان با سنباده کل کار را سنباده کاری کنید و رنگ پایانی مد نظرتان را اجرا کنید. نکته پایانی اینکه برای اجرای بهتر واکنش شیمیایی می‌توانید با ایجاد خراش و خط روی رنگ اثر این محلول را بیشتر کنید.
توجه: در این روش حتماً از ماسک و دستکش و عینک استفاده شود و محلول به هیچ عنوان با دست و اعضا بدن تماس پیدا نکند.
تأثیر تینر فوری برای زدودن رنگ
این روش در موارد بسیار خاص اجرا می‌شود و بهترین روش نیست. در این بخش فقط به معرفی اجمالی این روش می‌پردازیم تا دید کلی در این مورد داشته باشید. برای رنگ برداری سازه‌هایی که ابعاد کوچک دارند می‌توانید از تینر فوری ۲۰.۰۰۰ استفاده کنید.
فرض کنید جاسوئیچی یا یک قطعه کوچک چوبی در این ابعاد و کمی بزرگ‌تر دارید. قطعه را به تینر آغشته کنید و سریع در داخل کیسه پلاستیکی کوچک قرار دهید. کیسه پلاستیکی مانع از بخار شدن سریع تینر می‌شود. پس از چند دقیقه مشاهده خواهید کرد که تینر رنگ را به اصطلاح می‌سوزاند و رنگ از روی چوب آزاد می‌شود.
هرچه چوب بیشتر به تینر آغشته شود و تینر زمان بیشتری برای واکنش داشته باشد، رنگ بهتر از روی چوب پاک می‌شود.
پاک نمودن رنگ با ضد زنگ
از این روش بیشتر برای پاک کردن سطوح فلزی استفاده می‌شود. برخی اساتید ضد زنگ را روی رنگ اجرا می‌کنند و پس گذشت دقایقی رنگ زیرین نرم و با کاردک جدا می‌گردد. در پایان با استفاده از سنباده کل کار را سنباده کاری کنید و رنگ جدید را اجرا نمایید.
البته این روش زیاد مناسب چوب نیست. ممکن است در مرحله پاک کردن، ضد زنگ به بافت چوب نفوذ کند و چوب دوباره رنگی شود. این روش برای سازه‌های فلزی احتمالاً گزینه بهتری هست.
پاک کننده رنگ مادون قرمز
از جمله روش‌های پاک کردن رنگ بر اساس حرارت استفاده از دستگاه پاک کننده مادون قرمز است. این روش به رنگ پاک کن بی صدا (Silent Paint Remover) معروف شده است.
اپراتور سطح رنگ شده را توسط بازتاب‌های حرارتی اشعه‌ی مادون قرمز (infrared) گرم می‌کند. در این فرایند رنگ خیلی سریع حالت خمیری پیدا کرده و با کاردک از سطح جدا می‌شود. روش ایجاد و استفاده از حرارت در این دستگاه همانند دستگاه‌های پرس وکیوم در ساخت کابینت‌های ممبران است.
این دستگاه برای رنگ برداری سطوح رنگ شده چوبی کاربرد زیادی دارد. رنگ بردار مادون قرمز در پاک کردن انواع رنگ، وارنیش و لاک، چسب و رنگ‌های سیلیکونی بسیار کارا است.
منبع: سایت آیچوب
